Tuesday, October 13, 2015

The Education in Cambodia Study Of Story Khme​​r សិក្សាអត្ថបទរឿង “ចន្ទកុមារជាតក”

ជំពូក១ សិក្សាអត្ថបទរឿង ចន្ទកុមារជាតក
I.          សិក្សាប្រភពរឿង
. ទីតាំងស្នាដៃ
                រឿងចន្ទកុមារដែលយើងខ្ញុំនឹងលើកយកមកសិក្សាក្នុងពេលនេះជារឿង ដែលដកស្រង់យកតាម ស្នាដៃ​​​របស់បណ្ឌិតមហា ឈឹម សុមន៍ ក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា​​ "សង្ខេបទសជាតក៍ចាប់ពីទំព័រ ២០៣ដល់ ២១៦ដែលបោះពុម្ពលើកទី៦ នាពុទ្ធសករាជ ២៥១៤ ត្រូវនឹងគ្រិស្ដសករាជ ១៩៧១ដោយរោងពុម្ព-តារារស្មី។
. ប្រភព
រឿងចន្ទកុមារនេះជារឿងពុទ្ធនិយមសុទ្ធ មានក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនា ពោលគឺមាននៅក្នុងទសជាតកដែលប្រភពដើមជាភាសាបាលី មានក្នុងគម្ពីរ ខុទ្ទកនិកាយជាតក មហានិបាត ដែលគេប្រកាន់ជឿថាជាពុទ្ធវចនៈហើយ និងក្នុងគម្ពីរជាតកអដ្ឋកថាដែលមានមកជាងពីរពាន់ឆ្នាំមកហើយ។ ចំពោះរឿងនេះ ក្នុង គម្ពីរត្រៃបិតកគឺមាននៅក្នុងព្រះសូត្រ ត្រូវនឹងភាគទី៦២ ដែលមានជាភាសាបាលី ព្រមទាំងមានការប្រែជា ភាសាខ្មែរប៉ុន្តែសុទ្ធតែជាគាថាខ្លីៗ លំបាកយល់ លំបាកស្ដាប់ ហើយដំណើររឿងមានលក្ខណៈ កាត់ៗ គ្មានការផ្ដើម ឬជួនកាលគ្មានបញ្ចប់ ដែលជាប្រការមួយជាឧបសគ្គសម្រាប់ការសិក្សា ទន្ទឹមនឹងនេះ សេចក្ដីក្នុងអដ្ឋកថា ដែលជាគម្ពីរសម្រាយនូវពុទ្ធវចនៈ ទើបដំណើររឿងមានសេចក្ដីក្បោះក្បាយ។
ឯអ្នកប្រាជ្ញក្នុងប្រទេសខ្មែរនាសម័យបុរាណបានប្រែសម្រាយពីគម្ពីរអដ្ឋកថាយ៉ាង​​ពិស្ដារ ហើយចារក្នុង​​សាស្រ្តាស្លឹករឹត តួយ៉ាងដូចជាសាស្រ្តាស្លឹករឹតបុរាណខ្មែរលេខបញ្ជី ៧៥៧ ដែលវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសន-បណ្ឌិត​​​បានមកពីខេត្តកំពង់ឆ្នាំង . ២៤៧០ ជាដើម។
រឿងចន្ទកុមារជារឿងជាតកទី៧ គឺជាជាតិទី៧នៃជាតិចុងក្រោយទាំង១០របស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ កាលទ្រង់នៅជាព្រះពោធិសត្វហើយត្រាច់រង្គាត់បំពេញបារមីក្នុងវដ្តសង្សារដើម្បីបានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ
ហេតុដូចជាការបង្ហាញខាងលើ ការសិក្សារឿងក្នុងពេលនេះគឺយកតាមស្នាដៃរឿងដែលជាការរៀប-រៀង​​ដោយ បណ្ឌិតមហា ឈឹម សុមន៍ ក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថាសង្ខេបទសជាតក៍” ​ព្រោះជារឿងដែលមានសេចក្តីសម្រាយងាយអាន ងាយយល់​​ មានការផ្ដើម និង បញ្ចប់ត្រឹមត្រូវ។
. កាលបរិច្ឆេទ
បើនិយាយពីកាលបរិច្ឆេទនៃការតែងនិពន្ធរឿងចន្ទកុមារ គឺមានតមកក្នុងគម្ពីរត្រៃបិដកដែលជាពុទ្ធ-វចនៈ​​របស់ព្រះបរមសាស្ដាចារ្យនៃយើង នៅប្រមាណជាសតវត្សទី ៦មុនគ. ហើយត្រូវបានសម្រាយពន្យល់យ៉ាងក្បោះក្បាយក្នុងគម្ពីរអដ្ឋកថាជាភាសាបាលីដែលមានអាយុកាលមកជាងពីរពាន់ឆ្នាំដូចគ្នា។
ដោយឡែករឿងចន្ទកុមារដែលជាស្នាដៃនៃការចងក្រងរៀបរៀង និងប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរដោយបណ្ឌិតមហា ឈឹម សុមន៍ក្នុងសៀវភៅសង្ខេបទសជាតក៍តាក់តែងឡើងក្នុងគ. ១៩៦០ និងបានបោះពុម្ពលើកទី១នៅឆ្នាំ ១៩៦៣។
. អំពីអ្នកនិពន្ធ
                    .ជីវប្រវត្តិ
          លោកសាស្រ្តាចារ្យ ឈឹម សុមន៍ កើតក្នុងគ. ១៩០៥ ដែលត្រូវនឹងព. ២៤៥០ នៅឃុំបរសែត ស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។
            លោកបានសាងផ្នួសជាសាមណេរក្នុងអាយុ​​ ១២ឆ្នាំ(.២៤៦២) បានសិក្សាក្នុងសំណាក់លោកគ្រូអាចារ្យ កន នៅឃុំវាល ស្រុកគងពិសី ដែលជាអ្នកប្រាជ្ញឆ្នើមមួយរូបក្នុងជំនាន់នោះ។ ក្នុងសំណាក់នៃលោក-គ្រូ​​រូបនេះ សាមណេរឈឹម សុមន៍បានរៀនមេសូត្រ រៀនតាំងតួ រៀនប្រែសម្ពន្ធមូលកច្ចាយនៈ រៀនប្រែគម្ពីរ-ធម្មបទដ្ឋកថា (ស្លឹករឹត) ក្នុងរយៈពេល ៤ឆ្នាំ។
            ដល់លោកមានអាយុ ២០ឆ្នាំ បានចូលរៀនមូលកច្ចាយនៈវេយ្យាករណ៍ និងសម្ពន្ធម្ដងទៀតក្នុងសំណាក់ព្រះតេជព្រះគុណព្រះវិភទ្ទញ្ញាណ សោម ឡុច (មហា៤ប្រយោគ)វត្តលង្កា ក្រុងភ្នំពេញ។
            ដល់អាយុ ២១ឆ្នាំ ទើបបំពេញឧបសម្បទាជាភិក្ខុ ជាសិស្សសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ក្រុងភ្នំពេញ។លោក បានរៀនផ្ទាល់ពីសម្ដេចព្រះមហាសុមេធាធិបតី ជួន ណាត ព្រះសង្ឃរាជគណៈមហានិកាយ កាលព្រះអង្គនៅជាគ្រូសង្ឃសត្ថា សាស្រ្តាចារ្យសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់។ ក្នុងឆ្នាំដដែលនោះលោកបានប្រឡងជាប់សាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ ហើយបានធ្វើជាគ្រូឧទ្ទេសាចារ្យបង្រៀនបាលី នៅវត្តលង្កាកុសុមារាមក្រុងភ្នំពេញជាវត្តមានសិស្សច្រើនជាងគេ ទូទាំងប្រទេស អស់៥ឆ្នាំ ទើបព្រះអាចារ្យអ៊ុក ជា បង្រៀនជំនួសតមកទៀត។
            ក្នុងអាយុ ២៤ឆ្នាំ លោកបានបង្រៀនវិជ្ជាខ្មែរ ដល់សិស្សខ្មែរមកពីវៀតណាមខាងត្បូង សិស្សលាវមកពីប្រទេសលាវនិងកូនចៅទាហាន។
            ឋានៈ និងតួនាទីដែលទទួលបាន៖         
            ¬ ជាគ្រូបង្រៀនសាលាបាលីរង វត្តលង្កា ក្រុងភ្នំពេញ
            ¬ ជាសមាជិកក្រុមជំនុំបកប្រែព្រះត្រៃបិដក
            ¬ ជាសាស្រ្តាចារ្យ ពុទ្ធិកវិទ្យាល័យព្រះសុរាម្រិត ក្រុងភ្នំពេញ
            ¬ ជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាអភិបាលនៃសមាជិកអ្នកនិពន្ធខ្មែរ
            លោកបានលាចាកសិក្ខាបទមកជាគ្រហស្ថ និងមានភរិយាឈ្មោះនុត សៀក។ ចំពោះបុត្រមិនបានដឹងច្បាស់លាស់ទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែដឹងថាលោកមានកូនប្រុសម្នាក់ឈ្មោះ ឈឹម សុមេធ បច្ចុប្បន្នបម្រើការនៅវិទ្យុសំឡេង​​សហរដ្ឋអាមេរិច។
                    . ស្នាដៃ
ស្នាដៃនៃការតែងនិពន្ធក្បួនច្បាប់ គឺលោកបាននិពន្ធសៀវភៅចំនួន ៣៣ឈ្មោះ ចែកជាភាគមា
            . ធម្មបទកថា នានានិទាន(អាគារវិន័យ)
            . វេយ្យាករណ៍បាលី
            . ប្រស្នាវិន័យភាគ១---
            . ពុទ្ធប្រវត្តិកថា(ប្រវត្តិទី១នៃព្រះពុទ្ធសាសនា)
            . អធិប្បាយគាថាធម្មបទ ភាគ ---
            . ឧភយពាក្យវិលាសិនី ភាគ១ ខ្មែរ-បាលី ភាគ -
            . ជាតកធម្មបទ (គំរូតែងរឿង)
            . វិជ្ជាគុណកថាពាក្យកាព្យ
            . ទសានុស្សតិ និងព្រះត្រៃលក្ខណ៍
            ១០. វិធីសម្ពន្ធសង្ខេប
            ១១. អត្ថនិទស្សន៍ការពន្យល់សេចក្ដីនៃពាក្យ(បរមត្ថ)
            ១២. បញ្ញាសជាតក
            ១៣. កុម្ភជាតក
            ១៤. ពុទ្ធឃោសាចារ្យប្រវត្តិ
            ១៥. សង្គហធម៌ ៤ប្រការ
            ១៦. អត្ថាធិប្បាយសុភាសិត(កាព្យបទផ្សេងៗ)
            ១៧. ប្រវត្តិសម្ដេចព្រះធម្មលិខិត​​ ល្វី ឯម
            ១៨. គោត្តមប្រវត្តិ(ពាក្យកាព្យ)
            ១៩. ពុទ្ធប្បវត្តិកថា និងសង្គីតិប្រវត្តិ(ប្រវត្តិទី២)
            ២០. រឿងសម្រំាង(ការអានសរសេរតាមសូត្រ)
            ២១. អត្ថ និងទស្សន៍ភាគទី២ បទានុក្រមក្នុងទសជាតក៍
            ២២. សង្ខេបទសជាតក៍សម្រាប់ថ្នាក់ទី២ទំនើប
            ២៣. ធម្មាធម្មកថា(របៀបទេសនា)
            ២៤. ពហុការធម្មកថា
            ២៥. សប្បុរិសធម្មកថា
            ២៦. ខេមាខេមសរណគមន៍
            ២៧. បុណ្ណោវាទសូត្រ
            ២៨. វិធុរោវាទ
            ២៩. កម្មបទកថា
            ៣០. ព្រះពុទ្ធសាសនា
            ក្រៅពីនេះនៅមានស្នាដៃលោកជាច្រើនទៀតក្នុងទស្សនាវដ្ដីកម្ពុជសុរិយា និងទស្សនាវដ្ដីពន្លឺពុទ្ធចក្រ មិត្តសាលាបាលី ពុទ្ធិកសិក្សាជាដើម។
            លោកបណ្ឌិតមហាឈឹម សុមន៍ ប្រហែលបានអនិច្ចកម្មនៅឆ្នាំ......(១៩៧៥?)
          អត្ថបទដកស្រង់ចេញពីស្នាដៃផ្ទាល់ ព្រះពុទ្ធសាសនា
            ព្រះពុទ្ធសាសនាប្រភេទ៖ ព្រះពុទ្ធសាសនាចែកចេញជាច្រើនប្រភេទផ្សេងៗគ្នាដោយពាក្យ ហៅមាន​​ច្រើនប្រការ គឺមានប្រការដោយការសំដៅដល់វិមុត្តិរស មាន២ប្រការ ដោយការសំដៅដល់ ធម៌ និងវិន័យមានប្រការ ដោយការសំដៅដល់បឋមពុទ្ធវចនៈ មជ្ឈិមពុទ្ធវចនៈ និងបច្ឆិមពុទ្ធវចនៈ។
            បានសេចក្ដីថា មានរសឆ្ងាញ់ពិសានៅត្រង់ការញ៉ាំងសត្វ អ្នកប្រតិបត្តិតាមឲ្យបាននូវវិមុត្តិជាសម្លាញ់ ការរួចស្រឡះ ឬការគេចផុតស្រឡះពីសឹកសត្រូវគឺកិលេស លោកហៅថាវិមុត្តិ គឺជាព្រះនិព្វាន។ ព្រះពុទ្ធ -សាសនា​​ទោះបីជាដំបូន្មានមានបែបបទច្រើនយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ដំបូន្មានទំាងនោះសុទ្ធតែជាពាក្យ​​កៀងប្រមូលសត្វឲ្យចូលទៅកាន់ព្រះនិព្វានតែមួយមុខប៉ុណ្ណោះ ព្រោះហេតុនោះបានជាឳជារសនៃដំបូន្មាន​​ទំាំង -នោះលោកហៅថា វិមុត្តិរស។
            វិន័យបិតកគឺជាគម្ពីរដែលរួបរួមពុទ្ធប្បញ្ញតិ្ត និងពុទ្ធានុញ្ញាតទំាងអស់ហៅថា វិន័យ ព្រះពុទ្ធវចនៈ​​ដ៏វិសេសក្រៅចាកវិន័យហៅថា ធម៌។
            ត្រង់ឧទានគាថាដែលព្រះសាស្ដាទ្រង់នឹកភ្នកអស្ចារ្យក្នុងព្រះទ័យលាន់ចេញមកជាព្រះវាចាក្នុងកាលដែលទើបបានត្រាស់ថ្មីៗថា៖
            “កាលតថាគតអន្ទោលទៅមកយោនយកកំណើតក្នុងសង្សារវដ្ដអស់ជាតិជាអនេកស្វែងរកជាងផ្ទះគឺតណ្ហា មិនទាន់បានជួបប្រទះនៅឡើយ ម្ល៉ោះហើយជាតិតែងនាំមកនូវសេចក្ដីទុក្ខលំបាកជារឿយ នែជាងផ្ទះ តថាគតរកឃើញអ្នកហើយ អ្នកលែងបានសង់ផ្ទះគឺអត្តភាពឲ្យតថាគតទៀតហើយ(ព្រោះថា)​​គ្រឿងប្រក់របស់អ្នក តថាគត​​បោចរោចបំបាក់រលីងហើយទំាងកំពូលផ្ទះ តថាគតកាច់ចោលហើយដែរ ចិត្ត(របស់តថាគត)ផុតស្រឡះចាកការតាក់តែងហើយព្រោះតថាគតបានដល់នូវការអស់ទៅនៃតណ្ហានេះហៅថាបឋមពុទ្ធវចនៈ
            ពុទ្ធវចនៈដែលព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ត្រាស់ផ្ដាំជាបំផុតក្នុងកាលទៀបបរិនិព្វានជាអវសាន្ដ ឧទានថាៈម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ! ឥឡូវនេះ តថាគតផ្ដាំអ្នករាល់គ្នាថា សង្ខារទាំងឡាយរមែងមានសភាពសោះសូន្យទៅជាធម្មតា​(ហេតុនេះ)អ្នករាល់គ្នាចូរញ៉ាំងកិច្ចការទាំងពួងឲ្យបានសម្រេចដោយសេចក្ដីមិនប្រហែសធ្វេសនេះហៅថាបច្ឆិមពុទ្ធវចនៈ។

            ពុទ្ធវចនៈទាំងអស់ដែលព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ត្រាស់ថាក្នុងកាលជាចន្លោះ ជាកណ្ដាលនៃពុទ្ធវចនៈទាំងពីរ គឺបឋមពុទ្ធវចនៈ និងបច្ឆិមពុទ្ធវចនៈហៅថា មជ្ឈិមពុទ្ធវចនៈ។(ទស្សនាវដ្ដីពុទ្ធិកសិក្សា ឆ្នាំទី០១ លេខ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៥៦ទំព័រទី៤០-៤២)

0 comments:

Post a Comment