The Traditional Education of Ancient Cambodia ការសិក្សាសម័យបុរាណ(មាតិកា)

មាតិកា

សេចក្តីផ្តើម

        អារម្ភកថា

        ១ . ការសិក្សាសម័យបុរាណ ៖

                                    

                ក . សម័យនគរភ្នំ  .................................................................... ១

                ខ . សម័យចេនឡា  .................................................................. ២

                គ . សម័យមហានគរ ............................................................... ៣

                ឃ . សម័យក្រោយមហានគរ .................................................. ៥

        ២ . ការសិក្សាចែកចេញជា ៤ ជាន់​ ៖

                ក . ជាន់ដើមៈ ( រៀនសរសេរ ) ................................................. ៧

                ខ . រៀនមើលសាស្រ្តាច្បាប់ ...................................................... ៩

                គ . រៀនមើលសាស្រ្តាល្បែង .................................................... ១០

                ឃ . រៀនមើលសាស្រ្តាទេសន៍ ................................................. ១៣

        ៣ . ការសិក្សាសម័យថ្មី ៖​................................................................... ១៩

               

សនិ្នដ្ឋាន

កិច្ចតែងការបង្រៀន

សម្ភារឧបទេស

អារម្ភកថា

          លោកគ្រូ អ្នកគ្រូទាំងឡាយ ជាអ្នកផ្តល់ចំណេះដឹងដ៏ល្អបំផុត ដល់សិស្សានុសិស្សដែលជាអ្នក

សិក្សា ។ ក្នុងនាមយើងជាគ្រូបង្រៀន គម្បីធ្វើយ៉ាងណាចេះរិះរកវិធីសាស្រ្ត ដើម្បីបង្រៀនឬផ្ទេរចំនេះ

ដឹងរបស់ខ្លួនប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព ។​ យុទ្ធសាស្រ្តរបស់គ្រូបង្រៀន តែងតែមានវិធីផ្សេងៗ ទៅតាម

ទេពកោលស្យ ឬក៏បំនិនប្រសប់របស់គាត់ម្នាក់ៗ ។ ក្នុងនោះដែរការផលិតសម្ភារៈឧបទេ្ទស ដើម្បីជួយ

សម្រួលដល់ការបង្រៀន ជាវិធីមួយដ៏ប្រសើរផងដែរ ។ ព្រោះថាសម្ភារៈឧបទេ្ទសទាំងអស់នោះ  វាជួយ

ឆ្លុះបញ្ចាំង អំពីសច្ចៈភាពច្រើនណាស់ សម្រាប់ឲ្យយើងដឹង ។

            ដោយយល់ឃើញថា ការផលិតសម្ភារៈឧបទ្ទេសក្នុងការបង្រៀន មានផលប្រយោជន៍ច្រើន ដូច្នេះ ហើយទើបក្រុមគរុនិស្សិតអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ.ប្រវត្តិសិល្បៈ កុ្រម២យើងខ្ញុំ បានជ្រើសរើសយក

ប្រធានបទមួយគឺ “ ការផលិតសម្ភារៈឧបទ្ទេសសម្រាប់បង្រៀនភាសាខែ្មរ ” នេះឡើង ។ ព្រោះក្នុងការ

បង្រៀន ឬពេលពន្យល់សិស្សពេលខ្លះ ត្រូវការរូបភាពដើម្បីជួយបញ្ជាក់ឲ្យពួកគេឆាប់យល់ និងងាយ

ជ្រួតជ្រាបនូវអី្វដែលគេលើកឡើងថា ៖ “ ឭគេនិយាយ១០០ដងពុំស្មើនឹងបានឃើញផ្ទាល់មួយម្តង “ ។

 ទោះបីជាយើងបានឃើញរូបតំណាងក៏ពិតមែន ក៏វាប្រសើរជាងការដែលយើងមិនបានឃើញសោះ

នោះដែរ ។​

            ជាចុងបញ្ចប់យើងខ្ញុំគិតថា សម្ភារៈឧបទ្ទេសដែលក្រុមរបស់ខ្ញុំ លើកយកមកបង្ហាញនេះពុំទាន់

គ្រប់ជ្រុងជ្រោយនោះទេ វាមានការខ្វះខាតច្រើន ដូច្នេះក្រុមរបស់យើងខ្ញុំ ក៏សូមអភ័យទោសទុកជាមុន

ផងដែរ ពីសំណាក់អ្នកអាន អ្នកសិក្សាទាំងឡាយ​ ។ ប៉ុន្តែវាក៏បានជួយ មួយ ផ្នែកតូចសម្រាប់អ្នក

សិក្សាខ្លះៗនោះដែរ ។

                                       

សេចកី្ដផ្តើម

          តាមឯកសារប្រវតិ្ដសាស្រ្ដនៃប្រទេសកម្ពុជាយើង បានបញ្ជាក់ឲ្យយើងដឹងថាប្រទេស

កម្ពុជាមានការសិក្សាតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ ។ ការសិក្សានេះដំបូងឡើយ គឺមានតែ

ត្រកូលក្សត្រទេដែលអាចរៀនបាន ។ ការសិក្សាគឺ មានពីថ្នាក់ទាបរហូតដល់ថ្នាក់ខ្ពស់ដែរ ។វាប្រហែលជាមិនខុសប្លែកពីសម័យក្រោយប៉ុន្មានទេ ( ក្នុងគ្រឹស្តសតវត្សទី១៩ ) ។ 

          ឯឧបករណ៍សិក្សានៅសម័យបុរាណ គឺនៅមានកំរិតនៅឡើយគឺ ៖

          កុដិ ឫ សាលា ជាសាលារៀនមិនមានតុ កៅអីទេ សិស្សទាំងឡាយរៀនរួមគ្នា ( មានតែ

សិស្សប្រុសៗ ) ។ ពេលព្រឹកមិនបានរៀនទេ ព្រោះជាពេលដែលព្រះសង្ឃបិណ្ឌបាត្រច្រើនតែ

រៀនពេលល្ងាច ចាប់ពីឆាន់ថ្ងៃត្រង់រួច ។

          ក្ដារឈ្នួន ៖ ជាបន្ទះក្ដារឈើស្រាល ( ដើមគរ ) ដែលមានទទឹង ០,២៥ម មុខម្ខាងឈូស

ឲ្យស្អាត លាបពណ៌ខ្មៅ សម្រាប់សរសេរ ឯម្ខាងទៀត មិនលាបពណ៌ទេ ។

          ដីស ៖ គឺដីដែលមានពណ៌ស គេច្រើនយកដីឥដ្ឋពីបាតស្រះ បាតស្ទឹង បាតទន្លេយក

មកលញ់ឲ្យមូល ប៉ុនម្រាមដៃហាលថ្ងៃឲ្យស្ងួតទើបយកមកសរសេរ ។ហើយសម្ភារៈការសិក្សា

មួយចំនួនទៀតមានលក្ខណៈសាមញ្ញៗ តែប៉ុណ្ណោះ ។

          លុះមកដល់សម័យបច្ចុប្បន្នវិញនោះ ការសិក្សាមានលក្ខណៈទំនើបព្រោះគេមានការ

វិវត្ដពីសម័យមួយទៅសម័យមួយ ។ ឯសម្ភារៈសិក្សាទៀតសោតក៏មានលក្ខណៈទំនើបខ្លាំង

ណាស់ដែលតួយ៉ាង មានដូចជា ៖       

          សាលារៀនមានតុ កៅអីគ្រប់គ្រាន់ បន្ទប់បំពាក់ទៅដោយសម្ភារៈទំនើបៗ ទៅតាម

មុខវិជ្ជាដែលគេត្រូវសិក្សាដូចជា ៖ មុខវិជ្ជាគីមី រូបជីវៈ.......មានម៉ាស៊ីនកំព្យូទ័រទំនើបៗសម្រាប់

ធ្វើការពិសោធ ដើម្បីរកទិន្នន័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ ។ រីឯមុខវិជ្ជាសង្គមវិញក៏មានឧបករណ៍

សម្រាប់បង្ហាញដល់សិស្សដែរ ក្នុងគោលបំណងឲ្យគេឆាប់យល់ពីគោលបំណង ឬខឹ្លមសារ

មេរៀនដែលត្រូវបង្រៀន ។

          ការផលិតសម្ភារៈឧបទ្ទេសសម្រាប់  បង្រៀនជាមធ្យោបាយឬជាយុទ្ធសាស្រ្ដមួយដ៏

ប្រសើរសម្រាប់ឲ្យសិស្ស មានចំណាប់អារម្មណ៍ និងងាយយល់ទៅលើអត្ថន័យដែលយើងចង់

ឲ្យគេទទួលយកបានសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ការអប់រំ ។

កិច្ចតែងការបង្រៀន

         

កាលបរិច្ចេទ          ៖        ថៃ្ងទី            ខែ               ឆ្នាំ

                    មុខវិជ្ជា                  ៖        អក្សរសាស្រ្តខ្មែរ

                   សមត្ថភាព             ៖        ផលិតសម្ភារឧបទេសសម្រាប់បង្រៀនភាសាខ្មែរ

                   វិធីសាស្រ្តបង្រៀន  ៖        គោលវិធីសិស្សមជ្ឈមណ្ឌល

                   រយៈពេល              ៖       

                   បង្រៀនដោយ       ៖       

                   សង្កេតដោយ         ៖       

         

          ១​. វត្ថុបំណង

                   ចំណេះដឹង ៖ ឱ្យសិស្សដឹងពីការសិក្សាសម័យបុរាណ និងការសិក្សាសម័យថ្មី

                                       និងសម្ភារឧបទេសតាមសម័យកាល ។

                   បំណិន       ៖  ឱ្យសិស្សចេះប្រៀបធៀបការសិក្សាសម័យបុរាណ  និងសម័យ

ទំនើប ព្រមទាំងចេះផលិតសម្ភារឧបទេស ។

                   ឥរិយាបថ  ៖ ឱ្យសិស្សចេះយកចំណេះទាំងនោះទៅប្រើប្រាស់

         

          ២. សម្ភារៈឧបទ្ទេស

                   រូបភាពការសិក្សាសម័យបុរាណ

                   រូបភាពការសិក្សាសម័យទំនើប